Realizacja RPOWP

Kształcenie zawodowe musi odpowiadać potrzebom rynku pracy

Fach to atut na rynku pracy

Barbara Likowska-Matys

Fachowcy są bardzo poszukiwani na rynku pracy. Nie widzę zbyt wielu ogłoszeń „szukam do pracy magistra…”, raczej wymieniane są zawody: „malarz, tynkarz, kierowca, elektromonter – poszukiwany” – mówi Elżbieta Romańczuk

W RPOWP 2014-2020 duży nacisk jest położony na rozwój szkolnictwa zawodowego. Dlaczego akurat ten rodzaj edukacji jest tak ważny?

Elżbieta Romańczuk, dyrektor Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego: Myślę, że każdy rodzaj edukacji jest bardzo ważny.  Potrzebujemy edukacji wysokiej jakości na wszystkich jej szczeblach – od przedszkola do uczelni wyższych. I Regionalny Program Operacyjny w naszym regionie wspiera prawie wszystkie te obszary – z wyjątkiem szkolnictwa wyższego, na które nie mogliśmy przeznaczyć środków, gdyż działanie to zostało wpisane w program rządowy.

Prawdą jest, że właśnie szkolnictwo zawodowe otrzymało największą pulę pieniędzy – 45 mln euro. Zważywszy, że w poprzedniej perspektywie finansowej były to środki w wysokości 80 mln zł – różnica jest znaczna. Dlaczego tak dużo? Bo szkolnictwo zawodowe wymaga wsparcia.

Dostępne środki pomogą sfinansować działania takie jak: staże i praktyki dla uczniów i nauczycieli u pracodawców, dodatkowe zajęcia – rozwijające u uczniów kompetencje kluczowe (matematyczne, przyrodnicze, ICT), jak też tzw. umiejętności uniwersalne niezbędne na rynku pracy (kreatywność, innowacyjność oraz pracę zespołową). W ramach projektów można zaplanować stypendia dla zdolnych uczniów czy współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym szkół (np. z uczelnią wyższą).

Od lat szkoły te nie były modernizowane. Co prawda, mamy trend przenoszenia praktycznej nauki zawodów do przedsiębiorców, gdzie uczniowie mogą uczyć się na lepszym sprzęcie, ale też nie zapomnijmy, że niektóre zawody wymagają wcześniejszego przygotowania ucznia. Odpowiednie wyposażenie szkół jest ważne i Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego częściowo może w tym pomóc.

„Szkoły zawodowe przechodzą ciągłą przemianę, ale chyba najbardziej widoczną zmianą jest podejście do kształcenia praktycznego – poprzez nawiązywanie współpracy z pracodawcami, staże i praktyki u przedsiębiorców. To ważne, by młodzi ludzie byli kształceni w warunkach, w jakich potem będą pracować. Daje im to szanse na lepsze przygotowanie, oswojenie się ze środowiskiem pracy, z jej rytmem.”

Przedmiotem konkursów  z poddziałania 3.3.1 jest kształcenie zawodowe młodzieży dostosowane do potrzeb lokalnego rynku pracy i lokalnej gospodarki. W jaki sposób diagnozujemy te potrzeby? I dlaczego to tak ważne, aby edukację wpisać w lokalny rynek pracy?

Obserwacje lokalnych rynków pracy prowadzą Powiatowe Urzędy Pracy, a także Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku. Dyrektorzy szkół zawodowych mają dostęp do tych danych. Otwarcie nowego kierunku kształcenia w szkole zawodowej opiniuje Wojewódzka Rada Rynku Pracy. Nie ma tu całkiem swobodnych działań. Każdy wniosek o dofinansowanie musi być solidnie uzasadniony i poparty odpowiednimi analizami potrzeb.

Czy, w Pani ocenie, przez te kilka ostatnich lat, podczas których tak wspierane było szkolnictwo zawodowe w regionie, udało się zmienić podejście rodziców i uczniów do edukacji zawodowej? Czy dalej jest ona postrzegana jako „gorsza” ścieżka kariery, dla tych mniej zdolnych?

Myślę, że wiele już się zmieniło. Dzisiaj w społeczeństwie toczy się otwarty dialog na ten temat. W regionie jest kilka szkół zawodowych, które mają swoją renomę i aby się dostać do klas o atrakcyjnych profilach, trzeba mieć lepsze wyniki w nauce niż rówieśnicy.

Fachowcy są bardzo poszukiwani na rynku pracy (zarówno na europejskim, krajowym jak i lokalnym). Nie widzę zbyt wielu ogłoszeń „szukam do pracy magistra…”, raczej wymieniane są zawody: „malarz, tynkarz, kierowca, elektromonter – poszukiwany”. To zmienia myślenie o szkołach zawodowych –  branżowych.

W ramach RPOWP realizowany jest też projekt mający na celu promocję szkolnictwa zawodowego. Projekt skierowany jest właśnie do uczniów, którzy za chwilę rozpoczną naukę w szkołach ponadgimnazjalnych/ponadpodstawowych, do ich rodziców. Ma pomóc dokonać właściwego wyboru.

Czy wykształcenie zawodowe to atut na rynku pracy? Kto szybciej, Pani zdaniem, znajdzie pracę: fachowiec po szkole zawodowej czy magister?

Fach w rękach to niewątpliwie atut na rynku pracy. Kto szybciej znajdzie pracę? A nawet kogo praca sama będzie szukać? Fachowca po szkole zawodowej. Nie należy też zapominać, że wykształcenie zawodowe to nie tylko szkoła branżowa I stopnia – to też szkoła branżowa II stopnia, która umożliwia zdanie matury i kontynuację nauki na studiach wyższych. Wybór szkoły zawodowej nie zamyka drogi do rozwoju i wyższego wykształcenia. Studia na uczelniach technicznych również dają konkretne kwalifikacje.

Bardzo mocno poszukiwani są na rynku pracy mechanicy, elektromechanicy, elektronicy czy informatycy.

Jakie są efekty działań podejmowanych dzięki dotacjom z RPOWP? Czy szkoły zawodowe zmieniły się przez tych kilka ostatnich lat?

Do tej pory mamy podpisanych ponad  50 umów na kwotę 70 mln zł. Ich realizacja zapewni wsparcie 8 tys. uczniów i ponad 600 nauczycieli. Ta liczba zostanie podwojona na koniec realizacji programu.

Szkoły zawodowe przechodzą ciągłą przemianę, ale chyba najbardziej widoczną zmianą jest podejście do kształcenia praktycznego – poprzez nawiązywanie współpracy z pracodawcami, staże i praktyki u przedsiębiorców. To ważne, by młodzi ludzie byli kształceni w warunkach, w jakich potem będą pracować. Daje im to szanse na lepsze przygotowanie, oswojenie się ze środowiskiem pracy, z jej rytmem.

Przed nami kolejny konkurs, w którym aż 25 mln zł jest przeznaczonych na kształcenie zawodowe młodzieży. Do kogo jest adresowany i na co można otrzymać dofinansowanie?

Skierowany jest oczywiście do szkół zawodowych. Wszystkich bardzo zachęcamy do składania projektów. Duża alokacja pozwala nam na kontraktację wszystkich dobrych projektów. Dofinansować można organizację staży i praktyk u pracodawców, można doposażyć szkołę, zorganizować uczniom zajęcia dodatkowe, a także zafundować najlepszym uczniom stypendia.

Kolejna perspektywa finansowa przed nami. Czy, Pani zdaniem, wsparcie na szkolnictwo zawodowe powinno zostać utrzymane? Jeśli tak, to w jakiej formie i na jakie cele?

Tak, zdecydowanie szkolnictwo zawodowe powinno być mocno wsparte również w kolejnej perspektywie. I nie tylko z Europejskiego Funduszu Społecznego, ale także z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ciągle jeszcze jest potrzeba unowocześnienia i rozwoju infrastruktury w obszarze edukacji.

Rozmawiała:
Barbara Likowska-Matys