Realizacja RPOWP

Mieszkańcy są zainteresowani instalacjami wykorzystującymi energię słoneczną

Podlaskie samorządy chcą OZE

Izabela Smaczna-Jórczykowska

Trudności w realizacji projektów nie zniechęcają gmin i mieszkańców do korzystania z energii odnawialnej – mówi Beata Wiśniewska

Ponad 360 wniosków o dofinansowanie wpłynęło na ubiegłoroczny konkurs z działania 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii. Jak Pani uważa, z czego wynika tak duże zainteresowanie wykorzystaniem OZE?

Beata Wiśniewska, zastępca dyrektora Departamentu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego: Duża liczba wniosków, które wpłynęły na ten konkurs na pewno była związana z tym, że w ramach jednego naboru można było ubiegać się o dofinansowanie na aż cztery typy projektów: zakup i montaż kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych, czyli wykorzystanie energii słonecznej, inwestycje polegające na budowie lub zwiększeniu mocy już istniejących jednostek wytwarzania OZE z możliwością podłączenia do sieci dystrybucyjnej, inwestycje z zakresu wykorzystania biopaliw i biokomponentów czy wreszcie wykorzystanie OZE na własne potrzeby.

Jednak abstrahując od samego naboru, należy podkreślić, że energia odnawialna jest ekologicznie „czysta”, nie emituje zanieczyszczeń i nie prowadzi do trwałych niedoborów energii. Tym samym zyskuje coraz większe możliwości zastosowania w gospodarstwach domowych, budynkach użyteczności publicznej i przedsiębiorstwach. Na przykład, instalacje fotowoltaiczne pozwalają ograniczyć koszty związane z opłatami za energię elektryczną. Kolektory słoneczne czy pompy ciepła pomagają ograniczyć wydatki związane z podgrzewaniem wody użytkowej, ogrzewaniem domu, szkoły, urzędu. Te zalety dostrzegają podlaskie samorządy, przedsiębiorcy i mieszkańcy województwa.

Dlatego zainteresowanie wykorzystaniem OZE szybko rośnie, co obserwujemy m.in. właśnie w konkursach organizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020.

„Doświadczenia związane z pozyskiwaniem dotacji przez gminy na montaż kolektorów słonecznych z poprzedniej perspektywy 2007-2013 były zdecydowanie pozytywne. Mieszkańcy ponad 30 gmin mieli okazję się przekonać o zaletach tego rozwiązania. Stąd, w obecnym RPOWP mamy tak wiele wniosków właśnie na realizację tego typu projektów.”

W tym konkursie wybrane do dofinansowania zostały m.in. projekty gmin na montaż kolektorów słonecznych na domach mieszkańców…

Tak, bo akurat tym rodzajem instalacji OZE byli i są nadal zainteresowani mieszkańcy domów jednorodzinnych. Doświadczenia związane z pozyskiwaniem dotacji przez gminy na montaż kolektorów słonecznych z poprzedniej perspektywy 2007-2013 były zdecydowanie pozytywne. Mieszkańcy ponad 30 gmin mieli okazję przekonać się o zaletach tego rozwiązania. Stąd, w obecnym RPOWP mamy tak wiele wniosków właśnie na realizację tego typu projektów.

Po drodze jednak pojawiły się problemy z kwestią płacenia podatku VAT od otrzymanej dotacji na instalacje solarne.

Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju w piśmie z 30 października 2017 roku wskazało, że dotacje otrzymane przez beneficjentów na tego typu projekty powinny zostać opodatkowane. Przedstawiono również schemat rozliczeń, z którego wynikało, że zwiększonymi kosztami podatku VAT można obciążyć ostatecznego odbiorcę, czyli mieszkańca. Stąd koszt jednostkowy instalacji, który miał zapłacić mieszkaniec, znacznie wzrósł. I pojawiły się trudności w realizacji projektów. A pragnę przypomnieć, że Zarząd Województwa Podlaskiego wybrał niemal w tym samym czasie aż 62 projekty o łącznej wartości dofinansowania 70 mln zł, które zgłosiły samorządy. Jako instytucja odpowiedzialna z realizację programu staraliśmy się pomóc naszym wnioskodawcom w znalezieniu najlepszego rozwiązania tego problemu. Zorganizowaliśmy np. spotkanie z ekspertem, który przedstawił możliwe warianty rozwiązania problemu VAT-u przez samorządy.

Czy gminy poradziły sobie z tym problemem?

Część mieszkańców zaczęła się wycofywać z projektów. Niektóre gminy zastąpiły  rezygnujących osobami z listy rezerwowej i nie zmieniły zakresu rzeczowego projektu. I te umowy zostały podpisane najwcześniej. Część gmin zdecydowała się, by nie obciążać tymi kosztami mieszkańców, ale zwiększyć swój wkład własny. Niestety, były też gminy, które odstąpiły od realizacji projektów, a ponad połowa wnioskodawców musiała zmniejszyć zakres rzeczowy projektów oraz przeliczyć wskaźniki i obniżyć koszty realizacji inwestycji. Pociągnęło to za sobą konieczność ponownej oceny projektów i wydłużyło podpisywanie umów.

Jednak obecnie mamy już podpisane wszystkie umowy na montaż instalacji wykorzystujących energię słoneczną. Jest ich 58. Ostatnia z umów została zawarta na początku września. Można więc powiedzieć, że trudności w realizacji projektów nie zniechęcają gmin i mieszkańców do korzystania z energii odnawialnej.

A co z umowami na pozostałe typy projektów? Czy również są już podpisane?

Zakończyliśmy ocenę trzeciego typu projektów – inwestycji polegających na budowie lub zwiększeniu mocy już istniejących jednostek wytwarzania OZE oraz typu czwartego – inwestycji z zakresu wykorzystania biopaliw i biokomponentów. I tutaj mamy już w większości podpisane umowy z beneficjentami.

Jeśli zaś chodzi o projekty dotyczące wykorzystania OZE na własne potrzeby, warto wspomnieć, że w ramach tego typu projektów zostało złożonych najwięcej, bo 180 wniosków, Zarząd Województwa podjął decyzję o zwiększeniu puli pieniędzy. Dzięki temu będzie możliwe wsparcie wszystkich pozytywnie ocenionych wniosków. Są one sukcesywnie oceniane, sukcesywnie też podpisujemy umowy z podmiotami, których wnioski pomyślnie przeszły ocenę.

Rozmawiała:
Izabela Smaczna-Jórczykowska