Konkursy RPOWP

W 2019 roku na dotacje nadal mogą liczyć firmy z gmin objętych Naturą 2000

Trzeba być zawsze krok do przodu

Barbara Likowska-Matys

Wiele podlaskich firm pokazało, że jeżeli się odważą wyjść poza lokalny rynek, są w stanie zdobywać świat – mówi Emilia Malinowska, dyrektor Biura Innowacyjności Przedsiębiorstw Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego

Znamy już harmonogram konkursów na 2019 rok. Widać, że akcent położony jest na badania i rozwój, bo konkurs, w którym można otrzymać dofinansowanie na ten cel, trwa aż do lipca i budżet ma bardzo duży. Dlaczego tak ważna jest działalność badawczo-rozwojowa?

Emilia Malinowska: Żeby zdobyć lepszą pozycję na rynku, trzeba być konkurencyjnym, a konkurować najlepiej jakością, nowatorskimi rozwiązaniami. Konkurowanie ceną (a więc redukując koszty produkcji i marżę) to działanie na krótką metę – niezależnie, co będziemy robić, to uwarunkowania mogą się zmienić i znaleźć się inni, którzy zaoferują jeszcze niższą cenę. Poza tym, niskie koszty to często niska jakość. Taki kierunek może zgubić nawet najlepiej działającą firmę. Badania i rozwój to krok w zupełnie innym kierunku. To szukanie nowych rozwiązań, to ciągły proces doskonalenia już istniejących, tak żeby być zawsze „krok do przodu”. Barierą w tym zakresie są jednak znaczące koszty prowadzenia badań. To wielomiesięczna praca personelu, konstruktorów, to wydatki na materiały, odczynniki, czasem zlecanie niektórych zadań jednostkom naukowym, a pierwsze przychody i korzyści ekonomiczne pojawiają się dopiero po zakończeniu prac nad stworzeniem nowego produktu czy opracowaniem nowego procesu w przedsiębiorstwie i wdrożeniu do działalności. Nie zawsze też prowadzone prace kończą się sukcesem. Zdarza się, że w trakcie prowadzonych badań okazuje się, że ich kontynuacja albo wdrożenie ich wyniku jest niezasadne. Dlatego w tym wysiłku finansowym znaczące wsparcie oferują fundusze Regionalnego Programu Operacyjnego. Poziom dofinasowania kosztów prowadzonych badań jest bardzo zróżnicowany, ale w przypadku mikro- i małych przedsiębiorstw sięga nawet 80 proc. ponoszonych kosztów.

Jeśli chodzi o wsparcie inwestycyjne, tylko firmy z obszarów Natura 2000 mogą liczyć na dotację. Pozostali przedsiębiorcy mają do dyspozycji pożyczki. Dlaczego preferowane są akurat przedsiębiorstwa, zlokalizowane na obszarach chronionych?

W trakcie prac nad Strategią Rozwoju Województwa Podlaskiego, w które zaangażowanych zostało naprawdę wiele środowisk i mieszkańców, wyznaczyliśmy tak zwane strategiczne obszary interwencji. Wśród nich znalazły się gminy, których rozwój jest uwarunkowany siecią Natura 2000. A dlaczego? Po prostu ochrona cennej przyrody oznacza jednocześnie trudniejsze warunki do gospodarowania (i zarabiania pieniędzy) dla mieszkańców tych obszarów.  Takie gminy przegrywają często konkurencję z ośrodkami, w których realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych przebiega w sposób uproszczony w stosunku do obszarów chronionych. Występują tam również ograniczenia, co do możliwości lokowania chociażby większego przemysłu. Stąd też powstała koncepcja skierowania wsparcia na tworzenie miejsc pracy na tych właśnie obszarach.

A dotacje? Czy jest szansa, że będą mogły je otrzymać również firmy zlokalizowane poza obszarami Natura 2000?

Na początek doprecyzuję, żeby nie było wątpliwości – inwestycje realizowane w ramach działania 1.5 nie muszą być zlokalizowane na obszarach Natura 2000, ale na obszarze gmin, których rozwój jest uwarunkowany siecią Natura 2000. Są to gminy, w których udział obszarów chronionych w powierzchni całkowitej przekracza średnią unijną (18,12 proc.) – lista takich gmin stanowi załącznik do dokumentacji konkursowej. Dla pozostałych obszarów dominującą formą naszego wsparcia w rozwoju działalności jest preferencyjna, bardzo nisko oprocentowana pożyczka. Dotychczas dotacje na projekty inwestycyjne można było uzyskać również w ramach działania 1.3, ale już praktycznie kończą się nam środki w ramach tego działania, mamy jeden konkurs w ocenie, i dlatego nie wprowadzaliśmy na razie tego rodzaju konkursu do harmonogramu na 2019 rok. Ale najbardziej innowacyjne przedsiębiorstwa nie muszą się martwić, dla nich dotacje są nadal dostępne. A to dlatego, że w ramach projektów badawczych (poddziałanie 1.2.1) umożliwiliśmy od tegorocznego konkursu również ujęcie w budżecie wydatków dotyczących wdrożenia wyników prac B+R. Projekty mogą się więc składać z dwóch komplementarnych zadań: najpierw prowadzimy prace nad nowym rozwiązaniem, a po ich zakończeniu kupujemy maszyny i urządzenia czy inne aktywa, które pozwolą nam rozpocząć jego produkcję czy świadczenie usług. Tak więc – dotacje są nadal dostępne – ale poprzeczka jest zawieszona dość wysoko. Zapraszamy tych, którzy mają innowacyjne pomysły na rozwój swojej działalności.

W 2019 roku powtórzony zostanie konkurs, w którym można otrzymać dofinansowanie na targi, wyjazdy studyjne, misje. Kto może w nim wziąć udział?

Tak, powtarzamy ten konkurs z jednego zasadniczego powodu – zainteresowanie tego rodzaju wsparciem jest bardzo duże. W 2018 roku przeprowadziliśmy nabór, ale wyłącznie na wydarzenia odbywające się w tym roku. Pojawiło się wiele postulatów o umożliwienie przedsiębiorcom wyjazdów w 2019 czy 2020 roku, zwłaszcza że w przypadku naprawdę renomowanych i wartościowych wydarzeń promocyjnych miejsce rezerwować trzeba nawet rok lub półtora wcześniej. Słuchamy potrzeb przedsiębiorców i dlatego chcemy ich wspomóc w międzynarodowej ekspansji. Naprawdę wiele podlaskich firm ma potencjał sprzedaży na cały świat, muszą się tylko temu światu zaprezentować. I do nich właśnie skierowany jest ten konkurs.

W tym roku zostanie przeprowadzony konkurs na usługi doradcze na rzecz podlaskich MŚP. Na czym będzie polegał i skąd ta potrzeba?

Jest to zupełna nowość w naszym programie regionalnym. Będzie to konkurs skierowany do przedsiębiorstw, które będą mogły uzyskać wsparcie na prorozwojowe usługi doradcze świadczone przez instytucje otoczenia biznesu (IOB). Ten konkurs ma właściwie dwa cele – po pierwsze wspomaganie przedsiębiorstw w ich rozwoju, ale jest i drugi – aktywizacja działających w regionie IOB, żeby rozwijały ofertę wysokiej jakości usług na rzecz rozwoju firm. Nie będą to duże projekty, więc chcemy zrobić wszystko, żeby był to bardzo prosty konkurs – jak najmniej dokumentacji przedkładanej w wersji papierowej. Powiedzmy że będzie to pierwszy krok w kierunku uproszczeń na nową perspektywę.

Kolejna nowość to nabór na pilotażowe projekty polegające na tworzeniu oraz rozwoju infrastruktury biznesowej, w tym inkubatorów przedsiębiorczości. Cóż to takiego?

Ten pilotażowy konkurs to również efekt zgłaszanych potrzeb. W tym roku na zlecenie Komisji Europejskiej przeprowadzone zostało badanie na temat potrzeb regionu w zakresie usług świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu na rzecz przedsiębiorstw. Głównym obszarem badań były usługi doradcze, o których już wspominałam. Ale w trakcie spotkań zgłaszane były również inne potrzeby mniejszych ośrodków, niedużych miast, które mają problem z zatrzymaniem młodych ludzi. Ci emigrują do większych ośrodków jak Warszawa czy poza granice kraju. Jak ich zatrzymać? Na przykład tworząc infrastrukturę biznesową, taką jak inkubatory przedsiębiorczości. Dzięki nim młode firmy będą miały zapewniony start. Stąd pomysł na ten konkurs.

Jesteśmy na półmetku realizacji programu. Co się do tej pory udało? Sukcesy, porażki…

Co ważne i warte podkreślenia – działania skierowane i realizowane przez przedsiębiorców są bardzo dobrze realizowanym obszarem w ramach naszego Regionalnego Programu Operacyjnego. Osiągamy wymagane wskaźniki i z pewnością wykorzystamy wszystkie posiadane środki na ten cel. Aktualnie w ramach I osi w trakcie realizacji jest ponad 170 projektów wartych ponad 1,1 miliarda złotych (!), w trakcie podpisywania jest kolejnych 50 umów o wartości blisko 70 mln zł.
Na ich efekty czekamy z niecierpliwością. To kilkadziesiąt projektów badawczych i już zdecydowanie ponad setka projektów inwestycyjnych. Wśród nich znajdują się projekty, których wartość sięga nawet kilkunastu milionów złotych, dotyczą chociażby budowy i wyposażenia hal produkcyjnych czy budowy centrów badawczo-rozwojowych. Jednym z oczekiwanych rezultatów ma być wzrost konkurencyjności na rynku międzynarodowym i wzrost sprzedaży eksportowej. I to się udaje! W ramach wskaźników wybieranych przez beneficjentów do monitorowana wykazanych zostało już ponad 132 milionów złotych dodatkowych przychodów z eksportu w skali roku. Efektem ma być oczywiście również tworzenie miejsc pracy – w projektach wybranych do dofinansowania zadeklarowano już utworzenie ponad 1060 nowych miejsc pracy. Liczę że te projekty przyniosą naprawdę dobre efekty dla naszej regionalnej gospodarki.

Przed nami kolejna perspektywa, nad którą już trwają prace. W jakiej formie, Pani zdaniem, powinna być wspierana przedsiębiorczość?

Widoczną tendencją jest coraz większe skupienie na innowacjach. I stawianie na specjalizacje, czyli na te działalności, w których mamy największy potencjał do tworzenia innowacji i konkurowania z innymi. Myślę że jest to dobra tendencja. Zwłaszcza że w każdej kolejnej perspektywie finansowej środków dla Polski będzie zapewne mniej. Konieczne jest więc dokonywanie pewnych wyborów i kierowanie środków w te obszary, gdzie efekty będą najlepsze – obszary, które wyróżnią nasze województwo, tak jak teraz wyróżnia je chociażby branża mleczarska. Szczególnie takie regiony jak nasz, te słabiej rozwinięte, potrzebują zdecydowanych działań i impulsów, żeby doganiać najlepszych. Kontynuowane zatem powinno być to, co zostało zapoczątkowane w tej perspektywie, czyli inwestycje przede wszystkim w jak najnowocześniejsze rozwiązania w obszarach, w których mamy pewne przewagi.

Obserwując natomiast obecną sytuację na rynku pracy, która diametralnie się zmieniła w ciągu ostatnich lat, z pewnością bardzo istotne będzie również kształcenie kadr na rzecz naszej gospodarki. Jednym z priorytetowych zadań powinno być rozwijanie tych kompetencji, których najbardziej brakuje na naszym rynku – ważną rolę odgrywać będzie szkolnictwo zawodowe kształcące pod potrzeby konkretnych branż i podmiotów. Idąc z duchem czasu potrzebujemy również wysokiej jakości kadr w branży IT, żeby wyjść naprzeciw wyzwaniom nowoczesnej gospodarki 4.0.

Poza tym liczę również, że uda się wspierać naszych przedsiębiorców w rozpoczynaniu lub rozwoju ekspansji eksportowej. Wiele podlaskich firm pokazało, że jeżeli się odważą wyjść poza lokalny rynek, są w stanie zdobywać świat. I tej odwagi i podejmowania coraz ambitniejszych wyzwań naszym przedsiębiorcom życzę.

Rozmawiała:
Barbara Likowska-Matys